Ο καρκίνος του νεφρού (νεφροκυτταρικό καρκίνωμα) είναι η 3η συχνότερη κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος. Αποτελεί το 3% όλων των καρκίνων που εμφανίζονται στους ενήλικες. Εμφανίζεται 2 – 3 φορές πιο συχνά σε άντρες, σε σχέση με γυναίκες. Συνήθως στην 5η & 6η δεκαετία, με τάση να εμφανίζεται σε όλο και νεότερες ηλικίες. Παρατηρείται πιο συχνά στα αστικά κέντρα, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει και γεωγραφική κατανομή. Στις Σκανδιναβικές χώρες εμφανίζεται πολύ περισσότερο σε σχέση με χώρες της Ανατολικής Ασίας (Ιαπωνία, Κίνα). Δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα η ακριβής αιτία για τις διαφορές αυτές.
Αιτιολογία – παράγοντες κινδύνου
Δεν έχει εντοπιστεί συγκεκριμένη αιτιολογία για τον καρκίνο του νεφρού, το οποίο ισχύει και για τους περισσότερους καρκίνους. Από μελέτες, έχει εντοπιστεί ότι οι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να δημιουργηθεί ένας καρκίνος του νεφρού είναι οι παρακάτω:
Διατροφή
Η χαμηλή πρόσληψη βιταμίνης Ε, υπερβολική κατανάλωση ζωικών λιπών, κόκκινο κρέας, τηγανητά, καθώς και κατάχρηση καφέ και ζάχαρης αποτελούν παράγοντες που αυξάνει τον κίνδυνο. Από την άλλη πλευρά, προστατευτική δράση έχει η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.
Κάπνισμα
Οι καπνιστές διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του νεφρού, συγκριτικά με άτομα που δεν καπνίζουν. Ο κίνδυνος αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζονται ημερησίως και τον αριθμό των ετών που καπνίζει ο ασθενής.
Παχυσαρκία
Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο, περισσότερο στο γυναικείο πληθυσμό.
Αιμοκάθαρση
Ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση λόγω νεφρικής ανεπάρκειας για πολλά χρόνια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης του νεφρικού καρκίνου.
Υπέρταση
Η μη ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση έχει συσχετιστεί σε αρκετές μελέτες με την εμφάνιση καρκίνου του νεφρού
Πολυκυστική νεφρική νόσος (πολλαπλές κύστεις στους νεφρούς)
Αποτελεί κληρονομική νόσο. Το νεφρικό παρέγχυμα εμφανίζει πολλές, μικρές κύστεις. Σε αρκετές περιπτώσεις, επηρεάζει τη νεφρική λειτουργία και υπάρχει πιθανότητα να οδηγήσει σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και αιμοκάθαρση. Απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση και εξειδικευμένη αντιμετώπιση.
Άνθρωποι με πεταλοειδή νεφρό
Πρόκειται για μία πάθηση των νεφρών που φαίνεται να προδιαθέτει την ανάπτυξη καρκίνου του νεφρού.
Συχνή έκθεση λόγω εργασίας
στον αμίαντο, στο κάδμιο, σε παράγωγα πετρελαίου, όπως συμβαίνει στους βιομηχανικούς εργάτες. Επίσης, η έκθεση σε ορισμένα εντομοκτόνα, στη βενζίνη και σε οργανικούς διαλύτες και ιδιαίτερα στο τριχλωροαιθυλαίνιο.
Φυλετικοί παράγοντες
Οι Αφροαμερικανοί άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από ό,τι οι Καυκάσιοι άνδρες.
Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του νεφρού – Κληρονομικότητα
Τα άτομα που έχουν ένα μέλος της οικογένειας με καρκίνο του νεφρού αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος μεταξύ των αδερφών. Επιβάλλεται ο προληπτικός έλεγχος στα μέλη αυτής της οικογένειας.
“Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι: πολλοί άνθρωποι που αναπτύσσουν καρκίνο του νεφρού ΔΕΝ έχουν κανέναν από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου. Όπως, επίσης, και πολλοί άνθρωποι που έχουν αυτούς τους παράγοντες κινδύνου δεν θα αναπτύξουν ΠΟΤΕ καρκίνο του νεφρού.”
Έγκυρη διάγνωση και επιτυχής αντιμετώπιση των ουρολογικών νοσημάτων, για ανδρες και γυναίκες, από τον ιατρό Αναγνώστου Ιωάννη, στη Θεσσαλονίκη
Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του νεφρού;
Σε αρχικά στάδια, δυστυχώς, σπάνια υπάρχουν ορατά συμπτώματα, και αυτά μπορεί να μην εκτιμηθούν, όπως ένα επεισόδιο αιματουρίας ή ένα αίσθημα βάρους δεξιά ή αριστερά από τη μέση. Όσο ο όγκος αυξάνεται σε διαστάσεις και ανάλογα με τη θέση του μέσα στο νεφρό, τα πιο συνήθη συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι:
- Αιματουρία (παρουσία αίματος στα ούρα, το οποίο είναι ορατό με το μάτι ή ανιχνεύεται εργαστηριακά)
- Πόνος στην περιοχή των πλευρών, στην περιοχή των νεφρών που δεν υποχωρεί
- Μάζα στην κοιλιά που μπορεί να ψηλαφηθεί
- Απώλεια βάρους χωρίς κάποια συγκεκριμένη εξήγηση
- Αδυναμία, καταβολή και πυρετός που δεν αποδίδονται σε άλλο αίτιο
Τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να οφείλονται και σε άλλες αιτίες εκτός από τον καρκίνο του νεφρού. Αν έχετε κάποιο από αυτά, θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας, έτσι ώστε οποιοδήποτε πρόβλημα να μπορεί να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν νωρίτερα.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη βοήθεια του υπερηχογραφικού ελέγχου, της αξονικής τομογραφίας και της μαγνητικής τομογραφίας. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπου υπάρχουν αμφιβολίες από τις απεικονιστικές εξετάσεις, ο γιατρός μπορεί να συστήσει την πραγματοποίηση βιοψίας.
Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου του νεφρού;
Η θεραπεία που προτείνεται εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου, το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη γενική κατάσταση του ασθενή. Οι θεραπευτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες παρουσιάζονται παρακάτω:
Ανοσοθεραπεία
Με τη χρήση διαφόρων φαρμάκων έχει χρησιμοποιηθεί, αλλά τα ποσοστά ανταπόκρισης είναι χαμηλά.
Χημειοθεραπεία
Εφαρμόζεται σε μεταστατική νόσο, αλλά δεν έχει αποδεδειγμένα καλά αποτελέσματα.
Ακτινοθεραπεία
Δεν έχει θεραπευτικό ρόλο, παρ’ όλα αυτά εφαρμόζεται παρηγορητικά σε ασθενείς που έχουν μεταστάσεις.
Χειρουργική θεραπεία
Αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για τον εντοπισμένο καρκίνο νεφρού. Η επέμβαση ενδέχεται να αφορά την αφαίρεση ολόκληρου του νεφρού (ριζική νεφρεκτομή) ή σε κάποιες περιπτώσεις μόνο του όγκου (μερική νεφρεκτομή).
Μοριακά στοχευμένη θεραπεία
Βρίσκει εφαρμογή όλο και περισσότερο, τα τελευταία έτη. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται γι’ αυτήν τη θεραπεία στοχεύουν σε μοριακό επίπεδο στα καρκινικά κύτταρα και εμποδίζουν την ανάπτυξή τους. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.
